Burjuvaziye Hizmet Programı
Başbakan Yardımcısı ve ekonomi yönetiminde yer alan bakanlar geçtiğimiz hafta Orta Vadeli Programı (Burjuvaziye Hizmet Programı diye okuyabiliriz) açıkladılar.
Güncel gelişmeleri değerlendirirken basit ve temel gerçekleri sık sık hatırlamakta yarar var:
İşçinin geliri, kendi bireysel emek gücüne dayanır. Burjuva ise gelirini kendi emek gücünden değil, işçilerin artı emeğine el koyarak el eder. Kapitaliste çalışarak değil, başkalarını sömürerek elde ettiği gelir de yetmez.
Ulusal gelirin daha sonraki dağılım süreci içinde, kapitalistin geliri artar. İşçi sınıfının geliri, devlet bütçesi aracılığıyla yeniden dağıtılır ve sömürücü sınıfların çıkarına kullanılır.
Vergi, ulusal gelirin burjuvaziye aktarılmasının önemli araçlarından biridir. İşçi sınıfının ödediği vergiler, ücretten önemli bir kesinti anlamına gelir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi kuruluşundan bu yana vergilerle ilgili çıkardığı her yasayla toplam ulusal geliri işçiden alıp burjuvaya veren bir makinedir. Buradaki "milletvekilleri"nin seçim kampanyaları burjuvalar tarafından finanse edilir, buna karşılık bu burjuva vekilleri bir taraftan konumları gereği pek çok avanta ve ayrıcalıktan yararlanırken diğer taraftan burjuvaziye olan "borçlarını" onun lehine yasalar çıkararak öderler.
Devlet sadece vergiler aracılığıyla işçi sınıfının gelirini düşürmekle kalmaz. Bu vergileri devlet tahvili ve diğer biçimlerde aldığı ve burjuvazinin lehine harcadığı borçları ve bu borçlardan-harcamalardan doğan açığı kapatmak için de kullanır. İşçi sınıfının ödediği vergi, devlet bütçesinin zarar etmesi pahasına burjuvaziye sağlanan finansal desteğin en önemli temelini oluşturur.
Örneğin Eylül ayında bütçe açığı 9.2 milyar TL. Böylece 9 aydaki açık 11.9 milyar TL’ye yükseldi. Geçen yılın 9 ayında açık 4.5 milyar TL'ydi. Son on iki ayda, yıllık açığın 25.9 milyar TL’ye ulaştığını görüyoruz. Bu açıklar vergilerle kapanacak.
Ama TC devletinin gelir elde etme biçimi dünyadaki pek çok devletten de daha adaletsizdir. Çünkü TC devletinin vergileri büyük oranda dolaysız vergilere dayanır. Örneğin Türkiye Avrupa Birliği ülkeleri arasında en yüksek dolaylı vergi alan ülkedir. Avrupa’da yüzde 27 olan dolaylı vergilerin dolaysız vergilere oranı Türkiye’de yüzde 69'dur. Dolaylı vergilerin neden işçi sınıfına en çok yük getiren vergi biçimi olduğunu Lenin mükemmel bir biçimde açıklamıştır:
"Dolaylı vergiler doğrudan topraktan ya da ekonomiden tahsil edilen değil, halkın dolaylı olarak ödediği, mallara daha yüksek fiyatlar ödemesi biçimindeki vergilerdir. Hazine şeker, votka, gazyağı, kibrit ve daha birçok tüketim maddesine vergi koymuştur; bu vergileri hazineye tüccar ya da fabrikatör öder, ama elbette kendi parasından değil, müşterilerin ödediği paralardan. Votka, şeker, gazyağı, kibrit fiyatları fırlar ve bir şişe votka ya da yarım kilo şeker alan herkes sadece malın fiyatını değil, aynı zamanda vergisini de öder. Örneğin eğer yarım kilo şeker için on dört kopek ödüyorsanız, bunun dört kopek'i (yaklaşık olarak) vergidir; şeker imalatçısı bu vergiyi hazineye ödemiştir, şimdi ödediği parayı tüketicilerden geri alır. Demek ki, dolaylı vergiler tüketim maddelerinin vergilendirilmesidir, tüketicinin aldığı malın yüksek fiyatı içinde ödediği vergilerdir. Bazen, dolaylı vergilerin en adil vergi olduğu söylenir; ne kadar satın aldıysanız, o kadar ödüyorsunuz. Fakat bu doğru değildir. Dolaylı vergiler en adaletsiz vergilerdir, çünkü bunları ödemek yoksullar için zenginlerden çok daha zordur. Zenginlerin, işçilerin ya da köylülerin gelirinin on misli, hatta bazen yüz misli geliri vardır, ama zengin yüz misli şekere gereksinim duyar mı? On misli votka, kibrit ya da gazyağına gereksinim duyar mı? Zengin bir aile, yoksul bir ailenin iki, en fazla üç misli gazyağı, votka ya da şeker alır. Bu ise, zenginin yoksula göre, gelirinin daha küçük kısmını vergi olarak ödemesi anlamına gelir. Diyelim ki bir yoksul köylünün yıllık geliri iki yüz rubledir; bu köylünün vergilendirilmiş, dolayısıyla da fiyatı yükselmiş maddelerden altmış ruble karşılığında satın aldığını düşünelim (şekere, kibrite, gazyağına vasıtalı vergi konmuştur, yani imalatçı, mal daha pazara çıkmadan vergisini ödemiştir; devlet tekelinde bulunan votkanın fiyatını ise bizzat hazine yükseltmiştir; pamuklu kumaşlar, demir ve öteki eşyaların fiyatı da daha ucuz olan yabancı mallar Rusya'ya yüksek gümrük resimleri ödenmeden sokulmadığı için yükselmiştir). Bu altmış rublenin yirmi rublesi vergidir. Demek ki yoksul biri gelirinin her rublesinden on köpek'i dolaylı vergi olarak ödemektedir (dolaysız vergilerin, bedel ve Obrok ödemelerinin, Zemstvo, kaza ve Mir vergilerinin dışında). Zengin köylünün geliri ise bin rubledir; vergilendirilmiş mallardan yüz elli rublelik almıştır; (bu yüz elli rublenin) elli rublesini vergi olarak ödeyecektir. Dolayısıyla zengin köylü, gelirinin her rublesinden sadece beş kopek'i dolaylı vergi olarak öder. İnsan ne kadar zenginse, gelirinden o kadar azını dolaylı vergi olarak öder. O nedenle dolaylı vergiler en adaletsiz vergidir. Dolaylı vergiler yoksullara yüklenen vergilerdir. İşçiler ve köylüler birlikte nüfusun onda dokuzunu oluştururlar ve toplam dolaylı vergilerin onda dokuzunu ya da sekizini öderler. Oysa toplam gelirin onda dördünden fazlasını kesinlikle almazlar!" (Lenin, Kır Yoksullarına)
TC devleti kuruluşundan itibaren vergi yükünü yoksullara yüklemiş olsa da son yıllarda bu yükü büyük oranda artırmıştır. Büro Sen'in araştırmasına göre: "1980’de dolaysız vergilerin oranı yüzde 63, dolaylı vergilerin oranı yüzde 37’ydi. 2005 yılına gelindiğinde dolaysız vergilerin oranı yüzde 33’e geriledi, dolaylı vergilerin oranı ise yüzde 67’ye çıktı. 2013’te ise dolaysız vergiler yüzde 31’e düşerken dolaylı vergiler yüzde 69’a çıktı."
"Orta Vadeli Program" işçi sınıfı ve emekçilere yönelik vergi saldırısının artacağını göstermektedir. Çünkü programa göre 2015 yılda yüzde 4 büyümeyi öngörüyorlar ama bütçe gelirlerini yüzde 12.1 oranında artıracaklar. Bu "mucize" nasıl gerçekleştirilebilir? Ancak ve ancak vergi artırımıyla ve zamla!
"Orta Vadeli Program"dan söz açmışken, ilginç bir noktayı da belirtelim. Bunu - bizim adımıza üzücü bir durum - bir burjuva iktisatçı fark etmiş. "Orta Vadeli Program" isim vermeden birilerine söz veriyor gibi. Eski IMF "niyet mektuplarına" benziyor. Bu "birileri" de kısa zaman önce Tayyip Erdoğan'ın "ilişkileri kesebiliriz" diye çıkışığı uluslararası kredi kuruluşları.
Aslında bu kuruluşlarla "ilişkiyi kesmek" hiçbir anlam ifade etmiyor. Çünkü uluslararası tekeller Türkiye için yine bu kredi kuruluşlarından derecelendirme isteyecekler. Diyelim ki burjuva Ahmet'in firması kredi kuruluşundan “AA” not almış (bu yüksek bir not sayılıyor), burjuva Mehmet ise “BB” notuna sahip (bu da kötü bir not sayılıyor) ve bunların ikisi de aynı sektörde çalışıyor. Notu iyi olan Ahmet efendi yüzde iki faizle, notu kötü olan Mehmet efendi yüzde dört faizle borç alır. Demek ki bu kredi kuruluşlarının değerlendirmeleri bizim burjuvaları Tayyip'in bağırış-çağırışlarından daha çok ilgilendiriyor.
Hükümet programı da bunu sokak deyişiyle "eşşek gibi" kabul etmiş. Şimdi, bunu aşağıdaki karşılaştırmada görelim:
Fitch (Uluslararası Kredi Değerlendirme Kuruluşu): Notun olumluya dönmesi için MB’nin politikalarının uyumlu ve enflasyonu düşürmeye yönelik kredibiliteye sahip olması gerekir. Cari açığı direkt yatırımlarla finanse edecek dönüşümü yapın, daha esnek bir işgücü piyasasına imkan verecek yapısal reformlara hız verin.
Orta Vadeli Program: Orta Vadeli Programın temel amacı enflasyonla mücadeleye kararlılıkla devam etmek ve cari işlemler açığını tedricen düşürerek büyümeyi artırmaktır. Bu amaca yönelik olarak, para ve maliye politikasında sıkı duruş devam ettirilecek, gelirler politikasıyla da bu duruş desteklenecek ve yapısal reformlara hız verilecektir. Yurtiçi tasarrufları artırmak temel önceliklerimizdir. Özellikle kamu tüketimi ve cari transferlerin kontrol altına alınması yoluyla kamu tasarruf yatırım açığı tedrici bir şekilde azaltılacaktır. Likidite, faiz ve kur risklerinin kontrol edilmesi amacıyla stratejik ölçütlere dayalı borçlanma politikalarının uygulanmasına devam edilecek, güçlü rezerv öncelik olacaktır. Özel istihdam büroları yaygınlaştırılacak ve faaliyet alanları geçici iş ilişkisini de kapsayacak şekilde genişletilecek, alt işverenlik uygulaması gözden geçirilecektir.” (IMF ile üstü örtülü stand-by mı imzaladık?, Erdoğan Süzer)
Demek ki TC devleti Türkiye burjuvazisinin rekabet gücünü artırmak ve onu uluslararası finans çevrelerinin gözünde daha güvenilir kılmak için hem işgücü sömürüsünü artıracak hem de vergileri artıracak.
Tam da hem kendi içinde hem de diğer ülkelerdeki rakipleriyle ölümüne rekabet eden Türkiye burjuvazisinin istediği ve emrettiği gibi.
